ایران دنتال نیوز پایگاه مقالات و اخبار دندانپزشکی
درصد موفقیت را چه طور به مراجعین دندانپزشکی بگوییم؟
آیا شما از آن دسته از دندانپزشکانی هستید که به بیمارانتان درصدی را برای موفقیت یا شکست درمان ذکر می‌کنید؟ مراجعین دندانپزشکی معمولاً در پی آن هستند که از نتایج درمانی که برای آن‌ها انجام می‌شود مطمئن شوند. در این راستا درصدد آن هستند که گاهی عددی کمی را از زبان دندانپزشک خود در مورد پیش بینی موفقیت یا شکست درمان خود بشنوند. این مطلب در مورد این که آیا باید برای بیمارانمان عددی را به عنوان درصد موفقیت یا شکست ذکر کنیم، بحث می‌کند. البته واضح است که طریقه تعامل و آماده سازی ذهنی بیماران در مورد نتایج درمان امری سلیقه‌ای بوده و به تجربه‌های فردی هر درمانگر بستگی مستقیم دارد و در چنین موارد مبتنی بر سلیقه‌ای نمی‌توان یک منش و روش قطعی در تعامل با مراجعین را توصیه کرد.
چرا ارائه عدد دقیق موفقیت با شکست به مراجعین دندانپزشکی درست نیست؟
۱٫ تعیین درصد موفقیت یک درمان پیچیده حتی به طور کیفی با اطمینان ممکن نیست. ما دندانپزشکان قضاوت کلینیکی کیفی داریم و تبدیل این معیار کیفی به معیاری کمی به صورت حدسی فقط به خاطر جلب رضایت بیماران نمی‌تواند امر صحیحی باشد. در شرایط عادی درصدی که ما به بیماران در مورد موفقیت درمان یک پروسه درمانی می‌دهیم حدسی و برآوردی است و در بهترین حالت هم ارائه درصدهای موفقیت موجود در کتب رفرنس – بیشتر براساس مطالعات اپیدمیولوژیک هستند – واتکای موردی به آن‌ها در تمامی کیس‌ها، غیرعلمی است و مبتنی روش استنتاجی علمی نیست.
۲٫ درصدهای شکست و موفقیت و به طور کلی نتایج درمان (outcomes) بیشتر آماری هستند و برای “دندانپزشکان” هستند و نه بیماران! این درصدها بدون تفسیر، درنظر گرفتن شرایط مطالعات و ویژگی‌های اختصاصی هر کیس قابل استناد کاربردی موردی نیستند! منظور این است که درصد موفقیت یا شکست درمان‌های مختلف در انتخاب طرح درمان ما بسیار مؤثر است ولی در انتخاب یا عدم انتخاب درمان توسط فردی غیرحرفه‌ای مثل بیماران، گمراه کننده و مغالطه آمیز است.
۳٫ درصد موفقیت بالفرض صحیح بودن به چه کار بیمار می‌آید؟ فرض کنیم که درصد موفقیت یک درمان ۹۹ درصد باشد و همین درصد بالا بیمار را به پذیرش طرح درمان ترغیب کند. درصورت شکست درمان چه طور توجیه امکان پذیری آن یک درصد برای بیمار ما قابل انجام خواهد بود؟ بیماران ما متخصص آمار نیستند و حتی شاید اصلاً علاقه‌ای به تفسیر آمار نداشته باشند! وظیفه ما به عنوان دندانپزشک توضیح شفاف و صحیح “پیش آگهی ” و درمان‌های آلترناتیو متعاقب شکست یک درمان است و نه مشوش کردن ذهن بیمار با ارقام و آمار. همانطور که نتایج (results) خام یک مطالعه قابل تفسیر و تعمیم کلینیکی نبوده و درقسمت بحث (conclusion) مطالعه نتیجه گیری ماهوی صورت می‌گیرد، اعداد خام اپیدمیولوژیک که نیازمند تفسیر توسط فرد حرفه‌ای هستند به درد بیشتر بیماران ما نخواهند خورد!
درصد موفقیت درمان دندانپزشکی
پروگنوز کیفی یا پروگنوز کمی؟
پیش‌آگهی‌های کیفی به خودی خودی کلماتی واضح و گویا و قابل انتقال به بیشتر بیماران هستند. واژه‌های عالی، متوسط، خوب، ضعیف، مبهم، بدون هیچ امید درمان (خلاص!) عبارت‌های روشنی هستند که خیلی راحت تر بین دندانپزشک و بیمار قابل صحبت و توافق هستند. چیزی که در نهایت هدف درمان است و بیمار هم طالب آن است درجه کیفیتی از درمان است؛ بنابراین در مورد کیفیت باید به زبان کیفی صحبت کرد و پای اعداد را به این صحبت باز نکرد!
در برابر بیمارانی که با اصرار از ما “عدد ” می‌خواهند چه بگوییم؟
برخی از اوقات بیماران دندانپزشکی به خصوص بیماران مردد در انتخاب طرح درمان مردد هستند که عددی را به عنوان درصد موفقیت یا شکست به آن‌ها بگوییم. در برابر این اصرار گاهی یک دندانپزشک با اراده عالی تسلیم می‌شود و عددی را به بیمار می‌گوید. منطقی است که این عدد درصد موفقیت کمتری از میزان پیش بینی موفقیت دندانپزشک باشد تا انتظارات بیمار تعدیل شود. اولین مشکل اخلاقی (اتیکال) از همین نقطه شروع می‌شود. بعضی از بیماران این عددها را از دندانپزشکان مختلف به همراه قیمت درمان اخذ می‌کنند و بعد بین عددهای درصد موفقیت بالاترو قیمت پایین تر دست به انتخاب می‌زنند! مثلاً تفسیر می‌شود که برای درمان یک دندان دکتر «الف» چهارصدهزارتومان با موفقیت پنجاه درصد گفته است و باصرفه‌تر از دکتر “ب ” است که با موفقیت شصت درصد ششصدهزار تومان می‌گیرد! درحالی که معیارهای کیفی اغلب همپوشانی بیشتری بین کلینیسین‌ها دارن و کمتر ذهنیت اشتباه محاسبه‌ای خام را به بیماران القا می‌کنند و بیماران هم فکر می‌کنند چون درصدهای عددی متفاوتی توسط دندانپزشکان مختلف به آن‌ها ارائه می‌شود،اشکالی وجود دارد و همکاران ما قابل اعتماد نیستند.درحالی که فی الواقع همه مشکلات به همان روش عددهای ارائه شده برمیگردد.
یکی از اساتید همیشه در پاسخ به سؤال “درصد موفقیت ” بیماران؛ تاکید می‌کرد که درصد و عددهایی از این دست در”بازار” و با مشتری‌هاست و در رابطه بین پزشک و بیمار جایی ندارد. گفتمان طبیب و بیمار از این دست نبوده و نیست. هدف پزشک درمان صددرصدی است و تمام تلاش درمانگر ارائه یک درمان با بالاترین موفقیت ممکن است و نه ارائه درمان با موفقیت پنجاه یا شصت درصدی!
شغل یک پزشک اعتبار اوست، بنابراین تمامی قوه و توانش در جهت دفاع از شأن و اعتبار خویش می‌باشد. صحبت از عددها در این رابطه خیلی راهگشا نخواهد بود و به سود بیمار و درمانگرش هم نخواهد بود.
منبع: وب سایت دکتر علی مرسلی
