اندودنتیست ها چه ارجاع هایی را دوست ندارند!؟

همه ما دندانپزشکان در مواردی نیاز داریم که از دانش و تجربه همکارانمان بهره مند شویم.هیچ کس در هیچ زمینه ای مخصوصاً رشته ای به گستره دندانپزشکی کامل نیست.مشاوره به همکاران یا ارجاع بیمار به همکار دیگر جز لاینفک اصول رشته ی ما می‌باشد.در رشته اندودنتیکس ارجاع جایگاه ویژه ای دارد.اگر منصف باشیم باید اذعان کنیم که در رشته اندو در دانشکده آموزش اصولی و کامل در دانشکده‌های داخل کشور ارائه می‌شود.به طوری که حتی به جرات می‌توان گفت اندو از معدود رشته‌هایی است که در دانشکده‌های داخل کشور در دوره عمومی، به طور کاربردی آن را می‌آموزیم. در حالی که برای کار کردن در بازار کار دربرخی رشته‌های دیگر مانند ارتودنسی، پریودنتیکس و حتی پروتز، آموزش‌های دانشکده بدون دوره‌های مکمل و کسب مهارت خارج از بخش‌های دانشکده، کفایت کافی شاید نداشته باشند.حتی در مقایسه ی کیفیت درمان اندو فارغ التحصیلان داخل کشور با بسیاری از فارغ التحصیلان خارج از کشور، کفایت آموزش اندو در دانشکده‌های داخلی به خودی خود مشهود است؛ اما این کفایت آموزشی همکاران دندانپزشک را از ارجاع بی نیاز نمی‌کند. آن‌چه اهمیت دارد این است که اندودنتیست‌ها و بقیه همکاران با هم در یک موضع مشترک قرار دارند و از رابطه منطقی و بر پایه همکاری با هم بیشترین سود نصیب هر دو طرف خواهد شد.

در این مطلب سعی بر این است که مواردی را بیان کنیم که ارجاع آن‌ها با روش ارجاع توضیح داده شده به اندودنتیست‌ها، خیلی خوشایند آن‌ها ممکن است نباشد!البته نیاز به اشاره نیست که موارد زیر سلیقه ای بوده و به تمام همکاران یا حتی بیشتر ‌آن‌ها ممکن است قابل تعمیم نباشد.

دندان‌های دست خورده و دستکاری شده:

دندان‌های دستکاری شده را تقریبا می‌شود گفت هیچ اندودنتیستی دوست ندارد.مخصوصاً اگر در جریان دستکاری دندان، خرابکاری‌هایی از جمله لج، پرفوراسیون یاجداشدن وسیله صورت گرفته شده باشد.در بهترین حالت دستکاری محدوده پالپی، نقشه کف پالپ چمبر را که راهنمای پیدا کردن کانال توسط متخصص درمان ریشه می‌باشد، محو می‌کند.البته اندودنتیست‌ها قبول دارند که گاهی پیش بینی دقیق در مورد مشکلاتی که حین درمان ممکن است پیش روی یک‌دندانپزشک قرار بگیرد، ممکن نیست.ولی این برآورد اشتباه موردی است و به تدریج با افزایش تجربه کاهش می‌یابد و بنابراین نمی‌تواند یک روند عمومی و دائمی باشد. در ضمن حساب دندان‌هایی که به دلایل اورژانسی پالپوتومی یا پالپکتومی شده اند جدا می‌باشد و در این گروه جای نمی‌گیرند.دندانپزشکان مجرب به خوبی می‌دانند که چه موردی را بلافاصله بعد از تشخیص باید ارجاع دهند. بیشتر اندودنتیست‌ها دوست ندارند با همکاری که فقط و فقط دندان‌هایی که خودش آغاز به درمان کرده و به مشکل برخورده و ارجاع می‌دهد، همکاری کنند.

شروع درمان مجدد ریشه توسط همکار عمومی و ارجاع بین کار به متخصص:

از معدود مواردی است که ممکن است متخصص درمان ریشه بیمار را رد درمان کند! درمان مجدد ریشه در طبقه‌بندی ارجاع، جز مواردی است که دندانپزشک عمومی برای انجام آن در دانشکده آموزش ندیده است.البته اندو عرصه توانایی و توانمندی است و بالطبع هر کسی که از عهده درمانی در حد استاندارد درمانی بر می‌آید باید بتواند آن را انجام دهد. ولی وقتی به یک درمان تخصصی دست می‌زنیم، ارزیابی قبل از شروع کار اهمیت بالایی پیدا می‌کند. اگر در وسط کار یک درمان مجدد ریشه که از همان اول تخصصی و دشوار بودن آن محرز است، از عهده کار برنیاییم ارجاع چنین موردی نشان دهنده بی مبالاتی ماست و طبیعی است که طرف ارجاع هم آن را دوست نداشته باشد و حتی بیمار را نپذیرد!

دندان‌های با پروگنوز ترمیم، پریودنتال و پروتزی ضعیف و یا اصرار بیمار مبنی بر نگهداری دندان ضعیف:

ارجاع دندانی که قرار نیست «دندان» بشود، طرف ارجاع را بر سردرگمی مواجه می‌کند. بسیاری از دندان‌ها به دلیل پیش‌آگهی ضعیف غیراندودنتیک محکوم‌به خارج شدن هستند! درمان موفقیت‌آمیز اندودنتیک برای این دندان‌ها حتی اگر انجام شود، شکست‌های پریودنتیک و پروستودنتیک متعاقب محتمل خواهد بود.ارجاع یک‌دندان برای درمان به اندودنتیست به معنی پذیرش مسئولیت پروتزی- پریودنتال از سوی طرف ارجاع دهنده است…ولی اندودنتیست همیشه مستقل از این قضیه خودش هم شرایط پریودنتال – پروستودونتیک و قابل ترمیم بودن را بررسی می‌کند و درصورتی‌که این موارد پروگنوز ضعیفی داشته باشد، ازنظر اخلاقی موظف است بیمار را آگاه کند و با توجه به اینکه درمان ریشه چنین دندانی اعتبار حرفه‌ای او را می‌تواند زیر سؤال ببرد، از چنین درمانی پرهیز کند.

دندان‌هایی که توضیح‌نامه ارجاع برای یک مورد و تشخیص اندودنتیست باهم همخوانی ندارد

صداقت در رابطه ارتباطی همکاران اصل بسیار مهمی است. اندودنتیست‌ها طبق یک اصل حرفه‌ای قبل از شروع هر نوع درمانی به معاینه مورد ارجاعی پرداخته و رادیوگرافی از دندان اخذ می‌کنند.مشاهدات این رادیوگرافی باید با توضیحات ارجاع دهنده همخوانی داشته باشد.مثلاً اگر در رادیوگرافی وسیله جدا شده مشاهده می‌شود ولی ارجاع با عنوان کانال کلسیفیه صورت گرفته است، اعتماد بین اندودنتیست و طرف ارجاع ممکن است تحت تأثیر قرار بگیرد.

ارجاع بیمار جهت حل‌وفصل دعاوی و قضاوت:

گاهی با مواردی مواجه هستیم که بیمار نه از جهت درمان و حل مشکل بلکه برای از جهت قضاوت شدن در مورد کیفیت یک کاردرمانی ارجاع شده است.به‌طورکلی ما به‌عنوان درمانگر حتی‌الامکان دوست نداریم که در مقام قاضی قرار بگیریم.اندودنتیست‌ها عادت دارند با بیماران در مورد شرایط حاضر و آینده یک‌دندان صحبت کنند و نه گذشته! قضاوت یک‌رشته تخصصی است و ما به‌عنوان درمانگر فقط «قضاوت کلینیکی» در مورد شرایط فعلی و آینده دندان‌ها داریم و حتی‌الامکان در صحبت با بیمارانمان هم سعی داریم از کاربرد جملاتی که بار قضاوت در مورد کاردرمانی بقیه دارند، خودداری کنیم.دندانپزشک خود، بیمار خود را برای قضاوت کار ارجاع نمی دهد.

ارجاع بیمار جهت تکمیل اندو!

یکی از سوءتفاهم‌های بزرگ در ارجاع، ارجاع یک درمان به‌صورت ناتمام است.به این صورت که مثلاً در یک‌دندان سه کاناله، دو کانال را یک‌دندان پیداکند، آماده‌سازی و آبچوره کند و بعد برای یک کانال باقیمانده بیمار را ارجاع دهد.متأسفانه برخی همکاران در قبال چنین درمانی از بیمار هزینه هم دریافت می‌کنند (مثلاً دوسوم هزینه برای دو کانال!) و به بیمار هم این‌گونه توضیح می‌دهند که یک‌سوم کار باقی‌مانده را دکتر  دندانپزشک دیگری انجام می‌دهد چون تجهیزات کافی برای آن ندارم!به این ترتیب انتظارات بیمار از درمان ارجاعی تغییر پیدا میکند!
درمان ریشه یک‌دندان یک مسئولیت واحد است و قابل‌تقسیم نیست.در صورت شکست درمان با ایجاد ضایعه یا سمپتوم کسی نمی‌تواند که «کانال عامل!» شکست را مشخص کند! بنابراین مسئولیت درمان اندودنتیک را یک نفر بر عهده می‌گیرد.اندودنتیست با درمان مجدد هر سه کانال در مثال ذکرشده، مسئولیت کل درمان را عهده‌دار می‌شود.

منبع: وب سایت دکترعلی مرسلی