ایران دنتال نیوز پایگاه مقالات و اخبار دندانپزشکی
جای خالی ارتودنسی در برنامه دندانپزشکی عمومی
درحالی‌که واحد درسی ارتودنسی در برنامه تحصیلی دندانپزشکی عمومی وجود دارد، دانشجویان این رشته می‌گویند کسی به ما ارتودنسی آموزش نمی‌دهد. برخی از دانشجویان دلیل این امر را حفظ انحصار خدمات ارتودنسی از سوی متخصصان این حوزه می‌دانند. این درحالی‌که است که ارتودنسی فرایند درمانی طولانی دارد و امکانات موردنیاز برای این اقدام نیز در دانشگاه‌ها وجود ندارد.
فرامرز مجتهدزاده استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران که فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد آموزش پزشکی هم هست؛ بر این باور است که وجود برخی اشکالات در حوزه برنامه‌ریزی باعث شده نتوانیم ارتودنسی را به دانشجویان آموزش دهیم. بنابراین صحبت کردن در این مورد که آیا باید ارتودنسی به دانشجویان دندانپزشکی آموزش داده شود یا نه را باید به بعد از رفع این اشکالات در برنامه‌ریزی موکول کرد.
آموزش جامعه‌نگر نقشه‌ای برای برنامه‌ریزی در رشته‌های بهداشتی و درمانی
این متخصص ارتودنسی و ناهنجاری‌های فکی می‌گوید: «برنامه‌ریزی آموزشی هر رشته باید بر مبنای یک رویکرد یا فلسفه کلی باشد و سیاست‌گذاران باید با نگاه به اهدافی که مدنظر دارند برنامه‌ریزی کنند. زمانی که تصمیم به طراحی یک برنامه می‌گیریم باید از خود بپرسیم با چه هدفی دانشجو تربیت می‌کنیم. وقتی هدف مشخص باشد می‌توان بر همان اساس برنامه نوشت. دانشجو را برای چه تربیت می‌کنیم؛ برای اینکه یک درمانگر شود یا اینکه تنها به تربیت یک فرد زبده که می‌تواند به موقعیت شغلی خوب دست یابد فکر می‌کنیم.» وی در همین زمینه تصریح می‌کند: «ازمیان دیدگاه های نظری گوناگون نظریه جامع‌نگر می‌گوید برنامه‌های آموزشی باید بر نیازهای جامعه طراحی شود. اغلب همین دیدگاه برای برنامه‌ریزی مورداستفاده قرارمی گیرد. ما نیز با استفاده از این روش می‌توانیم بررسی کنیم که نیاز به درمان ارتودنسی در کشور ما چقدر است و بعد از پاسخ به این سوال درمورد روش آموزش ارتودنسی یا حذف آن از برنامه درسی دندانپزشکی عمومی تصمیم‌گیری کنیم.»
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران دروسی نظیر دندانپزشکی جامعه‌نگر، دندانپزشکی اجتماعی را ازجمله مواد درسی می‌داند که مولود رویکرد جامعه‌نگر آموزشی هستند و می‌گوید: «برنامه رشته‌های بهداشتی و درمانی باید براساس همین نیازسنجی‌ها انجام شود. برای تحقق این امر می‌توان از مطالعات آماری و اجتماعی استفاده کرد و برای آموزش درمان بیماری‌هایی که در ایران شایع نیست وقت دانشجویان تلف نشود.»
آموزش ارتودنسی زمان‌بر است
به گفته وی دانشجویان تا حدی حق‌دارند گله کنند که چرا ارتودنسی به آنها آموزش داده نمی‌شود، ضمن اینکه هر دانشجو به رشته‌ای که در آن تحصیل می‌کند نگاه اقتصادی و کسب منفعت نیز دارد و این دیدگاه درستی است، اما بخشی از قضاوت آنها درمورد دلایل عدم ارائه آموزش موثر ارتودنسی از سوی اساتید هم ناشی از ناآگاهی آنهاست.
بازرس هیئت‌مدیره انجمن ارتودنتیست‌های ایران در شرح یکی از موانع آموزش ارتودنسی تصریح می‌کند: «پر کردن یا کشیدن یک دندان اقدامی است که در یک جلسه انجام می‌شود و تمام می‌شود درحالی‌که ارتودنسی فرایندی زمان‌بر است و به‌طور متوسط نزدیک دو سال زمان می‌برد و اگر بنا باشد به دانشجویان فرایند ارتودنسی را درست آموزش دهیم؛ دوران تحصیل دندانپزشکی عمومی باید از ۵ سال به ۷ سال افزایش یابد که این موضوع باعث افزایش هزینه‌های آموزشی شده و فرایندی پیچیده و غیرممکن می‌شود.» وی اضافه می‌کند: «راه‌حل بعدی این است که از ترم ۶ یا ۷ که دانشجو تازه علوم پایه را تمام کرده و هنوز وارد علوم بالینی نشده، ارتودنسی را آموزش دهیم و بعد از ارائه مقدماتی او را وارد دوره عملیاتی یا فرایند ارتودنسی کنیم درحالی‌که به نظر نمی‌رسد این اقدام چندان عملیاتی باشد.»
آموزش اقدامات پیشگیرانه حداقل انتظار ماست
دانشجویان دندانپزشکی اما عقیده دیگری دارند. آنها طولانی بودن آموزش ارتودنسی را تایید می‌کنند اما انتظار دارند که به‌جای آموزش ارتودنسی ثابت، ارتودنسی متحرک و یا نحوه ساخت پلاک و شرایطی که این نوع درمان تجویز می‌شود به آنها آموزش داده شود.
یکی از این دانشجویان می‌گوید: «حتی می‌توان آن بخش از اقدامات درمانی که برای جلوگیری از ارتودنسی ثابت در سنین پایین‌تر نظیر ۸ سالگی انجام می‌شود، را به دندانپزشکان عمومی ارائه کرد. اگر دندانپزشکان عمومی اقدامات پیشگیرانه و ساده‌تر را در سنین پایین‌تر ارائه کنند؛ از هزینه‌هایی که خانواده‌ها و افراد در سنین بالاتر برای انجام ارتودنسی با آن مواجه می‌شوند جلوگیری می‌کند و در این صورت بیمار هم کمتر اذیت می‌شود.»
این دانشجو تاکید می‌کند که دانشجویان دندانپزشکان عمومی هیچ شناختی نسبت به حوزه ارتودنسی ندارند و تمام فرایند تشخیص و درمان از سوی اساتید انجام می‌شود و آنها هیچ توضیحی درمورد دلیل انتخاب طرح‌های درمانی به ما نمی‌دهند.
وی می‌گوید: «به نظر می‌رسد برای اساتید چندان مهم نیست که دانشجویان در این زمینه به‌خوبی تربیت نمی‌شوند و چیزی یاد نمی‌گیرند. شاید دلیل این امر که دندانپزشکان عمومی هم به آن اشاره می‌کنند؛ حفظ انحصار این بخش از خدمات درمانی باشد تا فقط متخصصان ارتودنسی بتوانند متقاضیان ارتودنسی را درمان کنند.»
این دانشجو برای اثبات بیشتر ادعای خود می‌گوید: «درحالی‌که ارتودنسی در کوریکولوم آموزشی دندانپزشکان عمومی وجود دارد اگر در فرایند خدمات ارتودنسی بیماری با مشکل مواجه شود و بیمار از دندانپزشک عمومی شکایت کند؛ متخصصان این حوزه که باید در فرایند قضاوت نظر بدهند، بسیار سخت‌گیرانه عمل می‌کنند. درحالی‌که خیلی از خطاها و مشکلات این‌چنینی برای پزشکان و متخصصان دیگر حوزه‌ها هم پیش می‌آید.»
مینا دارابی
منبع : روزنامه سپید
