ایران دنتال نیوز پایگاه مقالات و اخبار دندانپزشکی
در خدمت و خیانت کامپوزیت به دندانپزشکی!
امان از دست کامپوزیت!
– امان از دست کامپوزیت؛ کامپوزیت یعنی حساسیت، به نظر من مزخرف تراز کامپوزیت در دندانپزشکی چیزی نیست؛ کامپوزیت کن چند وقت بعد بفرست برای درمان ریشه؛ کامپوزیت یعنی نکروز و….
این‌ها بیاناتی است که طیف وسیعی ازهمکاران دندانپزشک درباره ماده ترمیمی کامپوزیت، به صورت گلایه و کنایه ابراز می‌کنند. شاید اگر یک رفراندوم در جامعه دندانپزشکی انجام شود، مبنی بر اینکه کامپوزیت آری یا خیر؟ اکثریت مطلق آرا، آری نگویند؛ هرچند کامپوزیت به عنوان یک ماده ترمیمی ایرادات خاص خود را دارد ولی به نظر می‌رسد مورد بی‌مهری مضاعف قرار گرفته باشد. لازم است جور دیگری به کامپوزیت نگاه کنیم.
متخصصان ترمیمی عمدتا بر این باورند که اشکالات مطرح درباره ترمیم‌های کامپوزیتی بیشتر ناشی از رعایت نکردن اصول علمی و تکنیکی آن است.
سه حیطه بروز مشکل در ترمیم‌های کامپوزیت عبارتند از انتخاب مورد نامناسب، ایزولاسیون نادرست و رعایت نکردن صحیح مراحل کار (اچ-باند-کیور و..).
اینک به صورت موردی و نمونه‌ای به این سه حیطه می‌پردازیم.
– در دهان بیمار سیلابی از بزاق جریان دارد. بیمار زبانی پر تحرک و البته بزرگ دارد. ایزولاسیون ممکن نیست. چطور می‌شود ترمیم کامپوزیت کرد و با آن دچار مشکل نشد.
– در مجاورت لثه، دندان دچار پوسیدگی است. ضمن تراش، لثه تراماتیزه می‌شود. خونریزی را نمی‌شود کنترل کرد. انجام ترمیم کامپوزیت در این وضعیت یعنی نکروز چند ماه بعد!
– لبه ژنژیوال حفره بسیار عمیق است. به زحمت بشود نوار ماتریس را بست. اصرار بیمار ودندان‌پزشک بر انجام ترمیم همرنگ دندان جزعود پوسیدگی و نکروز نتیجه‌ای ندارد.
– قسمت وسیعی از تاج دندان تخریب شده و لود‌های اکلوزالی سنگینی در راه هستند. انجام ترمیم کامپوزیت یعنی دباند شدن جزیی یا کلی ترمیم و این یعنی حساسیت و تحریک پالپ و…
– دندانپزشک و دستیار او هیچ توجهی به اعداد و ارقام نوشته شده روی سرنگ کامپوزیت و بطری باندینگ خود ندارند. و این واژه‌ها را Exp۲۰۱۰/۰۱/۱۲ نادیده می‌گیرند. انصافا چه انتظاری از کامپوزیت می‌شود داشت؟
– دستیار محترم نیم ساعت قبل از اینکه دندانپزشک درخواست باندینگ کند دو سه قطره باندینگ در سینی وسایل می‌ریزد و دندانپزشک هم با تشکر از اقدام داوطلبانه و پیش دستانه دستیار آن را به کار می‌گیرد. در این حالت که تمام حلال باندینگ به ذرات بخار تبدیل می‌شود باند شدن ترمیم به دندان نامناسب است. مقصر کیست: کامپوزیت، دستیار یا دندانپزشک؟
– وقتی که از باندینگ مخصوص مینا که کاربرد‌های خاص خود را دارد برای ترمیم‌های معمولی که شامل نسوج عاجی هم می‌گردد، استفاده می‌شود آیا ترمیم کامپوزیت می‌تواند مانع حساسیت بعد از کار شود. آیا ریزنشت بعید است؟
– در اکثر باندینگ‌ها اعمال یک لایه باندینگ کافی نیست و به طورمعمول کاربرد دولایه توصیه می‌شود. کیور کردن فوری باندینگ، بلافاصله پس ازاعمال آن نیز یک اقدام نادرست است. باید به باندینگ فرصت نفوذ داده شود. مدت زمان توصیه شده توسط بیشتر سازنده‌ها، ده ثانیه است. وقتی که دستورالعمل سازنده ماده رعایت نمی‌شود نباید به ماده خرده گرفت. باید به نافرمانی دندانپزشک از دستورسازنده خرده گرفت.
– موقع هوا گرفتن روی باندینگ باید مواظب بود از پوار، آب خارج نشود. خیس شدن لایه باندینگ مساوی است با عدم باند مناسب و در نتیجه مشکلات کامپوزیت. پوار را درست بگیریم تا کامپوزیت را دشنام ندهیم.
– جلسه قبل برای تزریق اسید اچ سوزنی روی سرنگ اسید بسته و استفاده شد. دستیار عزیز آن را دور نینداخت. در جلسه بعد، دندانپزشک برای تزریق کامپوزیت فلو، درخواست سوزن می‌کند. همان سوزن روی سرنگ کامپوزیت بسته می‌شود بدون اینکه کسی خبر دار شود. یک لایه اسید به همراه کامپوزیت در حفره ترمیمی قرار می‌گیرد. واقعا چه انتظاری از کامپوزیت می‌شود داشت؟
– همراه برخی سمان‌های رزینی مثل پاناویا و نیز بعضی از فیشور سیلانت‌ها ژل‌هایی به عنوان اکسی گارد عرضه می‌شود که ترکیبات گلیسرینه هستند و نقش آن‌ها ممانعت از اثر منفی اکسیژن هوا بر کیور شدن لایه‌های سطحی رزین است. وقتی دندانپزشک نادانسته به جای اسید اچ از ژل اکسی گارد که همان رنگ و قیافه را دارد استفاده کند چه اچی، چه باندی!؟
– یک حفره ترمیمی وسیع را در نظر بگیرید که اگر بنا بود با آمالگام ترمیم شود چند واحد آمالگام لازم می‌بود. اگر برای ترمیم این حفره کلا یک بار کامپوزیت گذاشته شود و ترمیم به صورت توده‌ای انجام شود واژه‌های ریزنشت، حساسیت و نکروز خیلی پر کاربرد خواهند بود.
– وقتی که حفره به این وسعت به تمامی با کامپوزیت سیال پر می‌شود آیا مقصر ماده ترمیمی است یا عمل‌کننده؟ مگر انقباضات پلیمریزاسیون این کامپوزیت‌ها چند برابر کامپوزیت‌های معمولی نیست؟ پس درد و حساسیت و پوسیدگی راجعه و.. پیشکش این نوع درمان به بیمار است.
– کامپوزیت درون حفره ترمیم به خوبی پک نمی‌شود. مدخل حفره به ظاهر با کامپوزیت پر شده در حالی که در مجاورت دیواره‌های داخلی گپ‌های وسیع شکل گرفته است. لایه گذاری نامناسب باعث نکروز است یا خود کامپوزیت؟
– یک دستگاه لایت داریم که تا حالا اصلا شدت تابشی آن را اندازه‌گیری نکرده‌ایم. اگر شدت دستگاه کمتر از حداقل‌های لازم (۳۰۰ میلی وات بر سانتی مترمربع) باشد، به ظاهر کامپوزیت کیور می‌شود ولی درصد بالایی از مونومر‌ها به صورت کیور نشده در حفره باقی می‌مانند. مونومر باقی مانده یعنی تحریک پالپ یعنی حساسیت یعنی لعنت به کامپوزیت!!
– سر دندانپزشک شلوغ است و وقت و حوصله اعمال لایت کافی را ندارد. کیور مناسب رخ نمی‌دهد. مونومر‌های باقی مانده می‌مانند و قلقلک دادن پالپ. تقصیر چه کسی است، کامپوزیت یا دندانپزشک؟
– حفره ترمیم عمیق است. سرخی پالپ هویداست. اگر لاینر و بیس مناسب گذاشته نشود، کدام ماده ترمیمی هست که منجر به بروز حساسیت نشود؟
– دستیار محترم یک گلاس یونومر آب زیپو به عنوان بیس تحویل دندانپزشک می‌دهد. اینکه خود این ماده رقیق باعث بروز حساسیت می‌شود تقصیر کامپوزیت نیست.
– همانند سایر مواد ترمیمی از جمله آمالگام و گلاس یونومر علیرغم رعایت اصول کاربردی صحیح، ترمیم‌های کامپوزیت نیز می‌توانند منجر به آزردگی بیمار بعد از ترمیم شوند؛ با این حال به نظر می‌رسد که بخش اعظم مصائب کامپوزیت قابل پیشگیری باشند.
به نظر شما کامپوزیت آری یا خیر؟
نویسنده: دکتر محمود وطن پور
منبع: وب سایت دندانه
