مراجعین دندانپزشکی اغلب نگران درد بعد از درمان ریشه (عصبکشی) دندان خود هستند. آنها نگراناند که چون درد دارند لابد درمان ریشه آنها به خوبی انجامنشده است. درحالی که درد بعد از درمان ریشه یک فرآیند طبیعی و قابل انتظار است و حضور یا حتی عدم حضور درد در یک بازه زمانی بلافاصله بعد از عصبکشی، نشانه شکست درمان یا حتی موفقیت درمان عصبکشی نیست!
ممکن است این سؤال را دارید که چرا اصلاً دندانی که برایش عصبکشی شده است (به گفته مردم: عصبش کشیده شده است، درد دارد. درد بعد از عصبکشی به دلایل مختلف میتواند وجود داشته باشد. این دلایل میتواند به نوع درمان، درد قبل از کار، واکنش التهابی، عوامل تکنیکی حین کار و … مربوط باشد. مهم این است که در بیشتر موارد درد بعد از کار تاثیری روی موفقیت درمان ندارد و برطرف میشود.
سوالی که مراجعین ما در ذهن خود میتوانند داشته باشند این است که چه قدر درد دندان بعد از عصبکشی طبیعی است؟
حقیقت این است برای جواب این سؤال عدد دقیقی وجود ندارد. درد یک احساس کیفی است. آنچه که شما آن را «حساسیت» مینامید، ممکن است توسط فرد دیگری به صورت درد آزار دهنده احساس شود. آدمهای مختلف ممکن است درد را به صورتهای مختلف تفسیر کنند و شدت آنرا هم بر حسب تجربیات قبلی متفاوت ارزیابی کنند؛ اما با همه این توضیحات بر اساس یک سری از فاکتورها میتوان بهطور حدودی محدوده ای برای درد و حساسیت بعد از درمان عصبکشی در نظر گرفت.
معیار ارزیابی درمان ریشه موفق درد بعد از درمان نیست. ارزیابی موفقیت کوتاه مدت درمان ریشه با استفاده از رادیوگرافی ممکن است. ولی این روش موفقیت یا شکست درمان را حتی در زمان حاضر بهطور صددرصد نمیتواند نشان دهد یا پیش بینی کند. در کوتاه مدت اما رادیوگرافی (عکس دندان) معیار بهتری نسبت به درد بعد از درمان (که بیشتر موارد طبیعی است) برای ارزیابی موفقیت یک درمان است.
- درد شدید بعد از عصبکشی همیشه شایع نیست ولی در یک الی دو روز اول طبیعی است. این طبیعی بودن به این معنی نیست که بعد از همه عصبکشیها درد اتفاق میافتد. بلکه به این معنی است که در صورتی که درد بعد از عصبکشی داشتیم، اتفاق طبیعی در حال روی دادن است و نمیتوانیم بگوییم درمانمان دچار خطا بوده است.
- درد خفیف بعد از عصبکشی شیوع بیشتر دارد و طول کشیدن آن ممکن است حتی تا هفته اول هم ادامه داشته باشد. درد تحریکی خفیف مانند درد موقع فشار یا ضربه ممکن است حتی تا پایان هفته دوم هم برطرف نشود. همچنین ممکن است درد مربوط به آسیب وارد شده در محل ورود سوزن تزریق یا محل قرارگیری کلامپ رابردم (وسیلهای که در عصبکشی استفاده میشود) باشد.
- حساسیت مختصر بافتهای دور دندان بعد از عصبکشی مدتها ممکن است طول بکشد و حتی تا چند هفته زمان طی شود تا شما یک حس نرمال را روی دندان خود احساس کنید. این حساسیت با درد فرق دارد. خود به خودی نیست. ممکن است با فشار بر روی یک نقطه از لثه در محل پای ریشه احساس شود.
فلیرآپ یا فوران درد و تورم بعد از عصبکشی - گاهی بعد از تمام شدن عصبکشی یا در بین جلسات درمان با فوران شدید درد بیم جلسات مواجه هستیم که میتواند توأم با تورم هم باشد. در فلیرآپ شدت درد زیاد است و ممکن است ناتوانکننده باشد و با داروهای ضد درد عادی هم بهطور کامل کنترل نشود. فلیرآپ روی موفقیت درمان چندان تأثیر ندارد و به این معنی نیست که عصبکشی درست انجامنشده است یا اینکه مشکلی در ریشه دندان وجود دارد و تورم به معنی عفونت ایجاد خطرکننده برای بیمار نیست… خود فلیرآپ خیلی شایع نیست و با تجویز دارو توسط دندانپزشک معمولاً بدون مشکل خاص برطرف میشود ولی در موارد خیلی نادر گاهی درد آنقدر ناتوانکننده است که ممکن است کار بیمار را از شدت به درمانگاه یا بیمارستان بکشاند! گاهی فلیرآپ حتی تا یک هفته مراجعین ما را آزار میدهد (در پیشبینی فلیرآپ من نوبت بعدی بیمار را در هفته دوم قرار میدهم) درصورتیکه تورم پیشرونده یا تب بعد از درمان ریشه مشاهده شد، بیمار باید بلافاصله به مرکز درمانی مراجعه کند.
- بعد از عصبکشی چه داروهایی بخوریم؟درد بعد از عصبکشی دندان با داروهای ساده ضد درد بدون نیاز به نسخه مانند ایبوپروفن و استامینوفن، برطرف میشود. گاهی اما در دردهای شدید (مانند فلیرآپ) نیاز به تجویز داروهای بیشتری وجود دارد. در این صورت تجویز ضد دردهای مخدر یا حتی کورتونها ممکن است در نظر گرفته شود.
درصورتیکه تورم پیشرونده، تب و تورم غدد لنفاوی وجود داشته باشد، ممکن است نیاز باشد که برای یک دوره محدود از آنتیبیوتیک استفاده کنید. -
چه مدت بعد از عصبکشی دندان در صورت وجود درد نیاز به مراجعه است؟
درد عاملی مختلکننده حیات است و شما حقدارید که باوجود درد تا هر زمان بعد از برطرف شدن درد، به دندانپزشک خود مراجعه کنید. ولی ازآنجاییکه در چند روز اول درد طبیعی است و ممکن است بهصورت مزمن در بعضی افراد دیدهشود تا دو هفته بعد از عصبکشی در صورت وجود درد میتوان تا مراجعه تأمل کرد.
هر نوع درد افزایشی بعد از سپری شدن چند روز اول، هر نوع درد با تب و تورم پیشرونده بلافاصله نیاز به مراجعه دارد. روند درد (افزایشی، ثابت یا کاهشی) به شما و دکتر شما خواهد گفت که آیا مشکلی وجود دارد یا نه.
منبع: دکتر علی مرسلی