شما هم به عنوان یک مراجعه کننده به دندانپزشک ممکن است از گروه افرادی باشید که وقتی در مطب دندانپزشک خود نشسته و با احتساب پولی که از شما برای درمانتان دریافت شده است،ضربدر تعداد بیماران تخمینی یک روز، سعی در محاسبه درآمد دندانپزشک بکنید.چندی است که در رسانهها مصاحبههایی از افراد مختلف مربوط و نامربوط، علی الخصوص مسئولین ردهبالای وزارت بهداشت،در مورد هزینههای درمانهای دندانپزشکی مطرح میشود.بعضاً گفته میشود که هزینههای مواد دندانپزشکی فلان درصد است و در به اصطلاح گران بودن هزینههای دندانپزشکی، دندانپزشکان مقصرند. قبل از همه باید تاکید کنم، فرضیه گران بودن هزینههای دندانپزشکی با اینکه مردم توان پرداخت این هزینهها را ندارندبهتر است دو مقوله جدا از هم در نظر گرفته شوند.به طور مفصل در مورد گران نبودن هزینههای دندانپزشکی و اینکه ارزش خود این خدمات همین مقدار و حتی بیشتر از این مقدار است،در برنامه تلوزیونی و مقالات دیگر توضیح دادهام.هزینه های دندانپزشکی برای مردم کمر شکن خستند و بیشتر مردم توان پرداخت آنها را ندارند.اما سؤال اینجاست که چرا نمیشود سود و زیان یک دندانپزشک را صرفاً با دریافتی که از بیماران دریافت میکند ضربدر تعداد بیماران محاسبه کرد.در ادامه ادلهای برای اینکه چرا قیمت تمام شده خدمات دندانپزشکی در همهجای دنیا و ازجمله ایران گران است ارائه میشود.
هزینههای مطب دندانپزشکی فقط مواد نیستند
تجهیزات دندانپزشکی قیمتهای بالایی دارند.یونیت(صندلی دندانپزشک) از نوع ایرانی (ارزانترین انواع) از قیمت یک پراید شروع و تا قیمت یک ماشین ژاپنی شاسی بلند باکیفیت ادامه دارد. شما اگر یک پراید بیست میلیونی داشته باشید و در اختیار یک راننده آژانس قراردهید و قرارداد ببندید و خودتان در خانه زیر کولر بنشینید، میتوانید هر ماه درصدی از درآمد را شریک شوید.اگر خودتان با پراید مسافرکشی کنید،درآمد بیشتری کسب میکنید.دندانپزشک در واقع علاوه بر ارائه خدمات،سرمایه زیادی را هم به کار میگیرد.در کنار یونیت شما دستگاههای گرانقیمت دیگری را در نظر بگیرید که همپای دندانپزشک سرویس میدهند و نگهداری و تعمیرات آنها هم علاوه بر هزینه خریدشان کلی هزینه اضافی دربردارد.حقوق پرسنل و مهمتر از همه هزینه ملک مطب(خریداری شده باشد یا اجارهای باشد)،و دست آخر مواد مصرفی و یکبار مصرف کلی هزینه روی دست دندانپزشک میگذارند.بسیاری از خدمات دندانپزشکی در یک چرخه حتی خارج از مطب انجام میشوند.لابراتوارها و دستگاههای گرانقیمت ، فلزات ومواد گرانبهای مورد استفاده و کار تکنسینهای ماهر غیر از دندانپزشک، هزینه درمان را بالا میبرند.دندانپزشکان برخلاف سایر صنوف که راههای زیادی برای فرار مالیاتی دارند،جز خوشحسابترین مودیان مالیاتی هستند و مبالغ زیادی را به عنوان مالیات نسبت به مشاغل با درآمد مشابه و حتی بیشتر میپردازند.
زمان و هزینه زیادی برای دندانپزشک شدن صرف شده است
یک مهندس بعد از فارغالتحصیلی از دانشگاه دولتی، تعهد رسمی به دولت ندارد.ولی یک دندانپزشک بعد از شش سال درس خواندن مجبور است به طرح خدمتی برود و دوسال اکثراً در مناطق محروم خدمت کند.تازه بعد از اتمام طرح برای آزاد کردن مدرک خود هم مجبور است مقادیرکلانی بپردازد!نکته خندهدار این است که فارغالتخصیلان دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی که با هزینه خودشان هم تحصیل کردهاند، مجبورند که این دوره اجباری را طی کنند! این بیعدالتیها در برابر طرح اجباری متخصصین دندانپزشک ناچیز است! با اخذ تخصص در دندانپزشکی در دانشگاههای دولتی که سه الی پنج سال بعد از دوره عمومی باز هم درس خواندهاید،مجبورید که هر جا که وزارت بهداشت مقرر میکند به مدت چند سال بروید!همهاین موارد هزینه به شمار میرود. هزینه این «زمان» آنقدر بالاست که شما اگر به عنوان دندانپزشک اصرار داشته باشید که با پرداخت پول به دولت از این تعهدات معاف شوید یا فقط مدرک خود را حتی بعد از پایان تعهدات دریافت کنید، وزارت بهداشت معمولاً یا چنین موردی را قبول نمیکند و یا دهها تا صدها میلیون تومان (به وجه رایج تاریخ نگارش این مطلب)، ممکن است که از دندانپزشک مطالبه کند!
دندانپزشکی حرفه پرخطری است
دندانپزشکان با کار خود به سلامتی خود آسیب میزنند.در لیست مشاغل پراستهلاک دندانپزشکی معمولاً در ردههای بالا قرار دارد.یکی از مشاغل پر استرس است.بیشترین میزان خودکشی در مشاغل پزشکی در امریکا را دندانپزشکان به خود اختصاص دادهاند.شغل دندانپزشکی بیمه نمیشود.مستقیم با سلامت جسمی و روحی مرتبط است و اگر هرکدام به خطر بیفتد،دندانپزشک از امرار معاش ناتوان است.عمر کار دندانپزشکی خیلی بالا نیست و اغلب دندانپزشکان به دردهای کمر و گردن دچار میشوند.
دندانپزشکی با سلامت مردم- که باارزشترین داشته آنهاست- سر و کار دارد
زمانی که من یک لحظه شک کنم که یکی از وسایل مورد استفاده آلوده شده،یا قبلاً استفاده شده و … حتی اگر مطمئن هم نباشم، سریع آن وسیله را برای بیمار جدید دور میاندازم یا کنار میگذارم و از وسیله جدید استفاده میکنم.چون کنترل عفونت در رشته ما خیلی حساس است و بهای مادی ندارد.سلامت قابل قیمتگذاری نیست.ما نمیتوانیم اگر درمانی از نظر زمانی یا هزینهای گران برای ما تمام میشود، بیمار را قبول نکنیم و از زیر درمانی که بیمار به آن نیاز دارد، در برویم.فشار مسائل اقتصادی نباید دندانپزشک را برای کاهش هزینهها تحت فشار قرار دهند.چون کاهش هزینههای مطب دندانپزشکی به زیان سلامت بیماران است.هزینههای درمان اشکالی ندارد که بالا باشد،در عوض درمان بدون شبهه، با حوصله در وقت بیشتر و با موفقیت بیشتر صورت میگیرد.اگر دندانپزشک بخواهد مانند حرفههای دیگر با فروش خدمات بیشتر یا افزایش سرعت ارائه خدمات،درآمدش را افزایش دهد یا با حذف استانداردها، استفاده از مواد و تجهیزات نامرغوب هزینهها را کاهش دهد،سلامت و جان مردم به خطر میافتد و این قضیه دام خطرناکی است که متأسفانه سیاست گذاران بهداشت و درمان کشور از آن غفلت میکنند.ما تولیدکننده کنسرو یا شیر نیستیم که وقتی تورم بالا میرود، برای ثابت نگهداشتن سود، وزن کنسروها را کم کنیم یا شیرها را رقیق کنیم!هر دو مورد کنسرو و شیر با سلامت مردم سروکار دارند،اما طبیب از نظر اخلاقی نمیتواند کیفیت درمانش را به خاطر کاهش هزینهها یا حفظ سود مالی، پایین بیاورد یا اینکه خدمات کمتری ارائهکند!
دندانپزشکی علم و هنر است
خدماتی کیفی از نوع دندانپزشکی چندان قابل کمی سازی قیمت نیستند.البته تعرفهگذاری در دندانپزشکی وجود دارد.ولی جفیفت این است که نمیتوان انتظار داشت که همهٔ دندانپزشکان یک مبلغ را برای عنوان خدمات واحد دریافت کنند.چون خدماتی که حتی عنوان یکسان دارند، یکسان نیستند.مثلاً درمان ریشه دو دندان مولر در دو فرد متفاوت، شرایط متفاوتی دارد و هر کدام ممکن است زمان و تعداد جلسات متفاوتی را بطلبد.درنتیجه تعرفه یکسان برای دو خدمت متفاوت نمیتواند منطقی باشد.علاوه بر این تجربه، تخصص دندانپرشک، هزینهٔ تمام شدهٔ درمان( که از اجاره مطب، مالیات و مواد مصرفی و استهلاک تجهیزات را در بر میگیرد) را بالا و پایین میکند.برای دندانپزشکی، تعرفه گذاری به صورت حداکثرتعرفه و حداقل تعرفه میتواند صورت گیرد، به شرطی که روی هر دو نظارت کافی وجود داشته باشد.مسئله دیگر اینکه دندانپزشکی کار درمان و جراحی در یک فضای محدوداست.مانند خلق یک اثر هنری، مهارت اپراتور را میطلبد و در نتیجه مانند هر اثر هنری دیگر باید در قیمتگذاری در نظر گرفته شود.
حساس بودن و خطاپذیربودن درمانهای دندانپزشکی
دندانپزشکی کاری تخصصی است.میزان بروز خطا در درمانهای دندانپزشکی به خاطر ذات حساس بودن درمان بالاست.در همهجای دنیا، میزان خطاهای دندانپزشکی بالاست به طوری که بیشترین میزان هزینه بیمه خطای درمان(بیمه مسئولیت) را در میان درمانگران امریکا، دندانپزشکها میپردازند.درست است که کار یک جراح قلب یا مغز ریسک جانی دارد و با شکست درمان دندانپزشکی قابل قیاس نیست، اما توجه کنید که همه در دهان خود تا ۳۲ دندان میتوانند داشته باشند و بیشتر افراد گذرشان به دندانپزشک میافتد ولی همه گذرشان به جراح قلب یا مغز نمیافتد.بنابراین هزینههای مجموع جبران خطای دندانپزشکان هم بالاست. کار پر ریسک هم علی القاعده باید با هزینه بیشتر ارائه شود.
سخن آخر اینکه خدمات دندانپزشکی در همهجای دنیا گران هستند و ازقضا در ایران این خدمات باکیفیت مناسب و خیلی ارزانتر از کشورهای دیگر دنیا و حتی همسایهها ارائه میشود.بسیاری از هموطنان خارج از کشور ما برای دریافت خدمات دندانپزشکی مناسب و ارزان به ایران سفر میکنند.(مثال هزینه ها در امریکا) قیمت چیزی که ذاتاً گران است با دستور، مصوبه، لایحه و … ارزان نمیشود.به همان دلیل که نمیتوان دستور ارزان شدن طلا یا ارز را داد.اما متأسفانه بسیاری از مردم ما به دلیل فشار اقتصادی از درمانهای دندانپزشکی محروم هستند.راهحل کمک به مردم برای بهرهمندی از خدمات دندانپزشکی میتواند در سه مسیر کلی پوشش خدمات بیمهای مبتنی بر پیشگیری،افزایش فرهنگ سلامت دهان و دندان مردم و بهبود کسبوکار و رونق اقتصادی ، خلاصه کرد.پاک کردن صورتمسئله و سخنان عوامانه که شعار کاهش هزینههای دندانپزشکی را میدهند راه بهجایی نمیبرند و صرفاً کاربرد انتخاباتی و مردم فریبانه دارند.این مطلب منکر میانگین درآمد بالاتر دندانپزشکان نسبت به مشاغل دیگر نیست.اما در همهجای دنیا این الگوی طبیعی حضور دارد.دندانپزشک نسبت به یک کارمند درآمد بیشتری دارد ولی نسبت به یک توسعهدهنده وب موفق یا یک واردکننده فرش ممکن است درآمد ناچیزی داشته باشد.این روند ممکن است عوض شود و شغل دیگری در سالهای بعد پردرآمد باشد.بههرحال تمام مشاغل درآمد یکسان قرار نیست داشته باشند .شغل پردرآمدتر،برحسب درآمد هم هزینههای بیشتری داشته و پرداختی مالیاتی بیشتری با خود دارد.همانطور که انتخاب رشته و شغل برای همه آزاد است،کسب درآمد مشروع هم حق همهٔ شهروندان کشور است.بسیاری از دندانپزشکان امروز فرزندان اقشار آسیبپذیری هستند که باهوش و درایت،زحمت زیاد برای قبولی در کنکور ، درس خواندن و کار در دانشگاه دندانپزشک شدهاند.آنها نه اختلاس کردهاند، نه دکل دزدیدهاند و نه پول فروش نفت را بالاکشیدهاند.بلکه با سالها درسخواندن ونشستن در ساعات طولانی در یک چهاردیواری در پشت یونیت ، کار در فضای کوچک دهان توأم با استرس زیاد و فشار به مهرهها و فقرات، درد مردم را تسکین دادهاند و سلامت را به ارمغان آوردهاند.
منبع: وب سایت دکتر علی مرسلی